Discussiestof voor Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de EU is voortgekomen uit de naoorlogse gedachte de voedselzekerheid veilig te stellen voor burgers en de voedselproductenten een zeker inkomen te bieden. Inkomenssteun voor boeren bijvoorbeeld maakte er afgelopen vijftig jaar deel van uit. Door veranderende maatschappelijke opvattingen over de rol van de agrarische sector in de samenleving is dat beleid voortdurend veranderd. De laatste hervorming van het GLB is in 2013 tot stand gekomen en is van toepassing op de jaren 2014 - 2020.

Discussie

Na 2020 moet het GLB opnieuw worden vormgegeven, zo is te lezen in 'Food of the future, the future of food', een discussiepaper van de informele Landbouwraad van mei 2016. De stijgende vraag naar voedsel in de wereld, schaarser wordende natuurlijke hulpbronnen en klimaatverandering zijn daarbij vermoedelijk belangrijke factoren. In opdracht van het Ministerie van EZ verkende LEI mogelijke scenario’s en beleidsopties voor het GLB na 2020. In april 2016 verscheen het rapport 'Het GLB na 2020: schets voor een herontwerp'. Centrale gedachte in die studie is dat de nieuwe doelen voor het GLB worden gekoppeld aan de drie P's: Profit, Planet, People.

Profit

Met het eerste domein 'Profit' denken de opstellers van het rapport aan voedselzekerheid, inkomen voor agrariërs, risicomanagement en rechtvaardige ketens. Ze denken dan aan inkomenstoeslagen voor agrariërs, die niet gekoppeld zijn aan grond, maar ze gaan uit van regionaal vastgestelde persoonsgebonden inkomenstoeslagen voor agrariërs. Ze denken aan een financieel vangnet in de vorm van een fonds voor bijvoorbeeld misoogsten.

Planet

Het tweede domein 'Planet' gaat over de realisatie van duurzaamheiddoelstellingen op het gebied van natuur, milieu en klimaat. Ook volksgezondheid valt hieronder. Het LEI denkt dan aan instrumenten zoals specifieke betalingen voor vergroening, bovenwettelijk duurzaamheidprestaties en regelingen die burgers stimuleren gezonder en duurzamer te consumeren.

People

Het derde domein 'People' richt zich op innovatie voor verduurzaming en versterken van de concurrentiekracht van de sector, leefbaarheid van het platteland en mogelijk consument- en ketengericht voedselbeleid. De onderzoekers willen dat stimuleren via investeringssubsidies en regelingen. Zo zouden ondernemers toegang moeten krijgen tot subsidies en regelingen om hun bedrijf meer functies te geven, om over te schakelen op multifunctionele landbouw.

Deze studie kent een aantal begrenzingen. Zo gaat zij nog maar beperkt in op het vraagstuk of landbouwbeleid zou moeten overgaan in een voedselbeleid, een discussie die in Nederland is aangezwengeld door de WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid) maar in Europa nog maar net start. Samenvattend schetst het rapport trends en ontwikkelingen die van belang zijn voor het GLB na 2020 en biedt het daarmee voeding voor een strategische discussie in Nederland over de toekomst van het GLB, aldus een bericht van Wageningen UR.

(Bron: Fotowedstrijd Groen Kennisnet, foto Theo Rombout)