Wafeltjesrol en infiltratiegreppel effectief tegen afspoeling

De praktijkproef onderzoekt de effectiviteit en de praktische toepasbaarheid van maatregelen om afspoeling te verminderen. Het onderzoek is gestart in 2021 en loopt tot en met 2024. De eerste resultaten worden nu gedeeld. Er zijn drie maatregelen die in meer of mindere mate nu al effectief lijken te zijn. De resultaten van deze maatregelen zijn uitgewerkt in factsheets: één over de wafeltjesrol, één over de woelpoot en één over de infiltratiegreppel.

De volgende maatregelen zijn onderzocht:

• Gebruik woeltand;
• Gebruik wafeltjesrol om reliëf aan te brengen in het perceel;
• Verruwing van de rug;
• Tussenzaai van haver;
• Aanleggen infiltratiegreppel.

Deze maatregelen zijn uitgevoerd op lichte zavel in de Noordoostpolder en op zware zavel in Oostelijk Flevoland. De maatregelen zijn onderzocht in de aardappelteelt en in de teelt van peen.

Wafeltjesrol: 75% minder afspoeling op lichte zavel

Voor meer watervasthoudend vermogen op een perceel, en daarmee ook minder afspoeling, is in het onderzoek gewerkt met een wafeltjesrol. De belangrijkste bevindingen zijn vastgelegd in een factsheet. In de Flevolandse proef gaven de wafeltjes op lichte zavel gemiddeld 75% minder afspoeling tijdens flinke buien. Op de zware zavel waren er te weinig buien om de effectiviteit van de wafeltjes goed te meten.

De wafeltjesrol kan in sommige ruggenteelten een verbetering zijn van de zogenoemde drempeltjes tussen de ruggen. Deze drempeltjes hebben een positief effect op het watervasthoudend vermogen van de grond, maar zijn niet in alle teelten goed bruikbaar. In de teelt van pootgoed bijvoorbeeld zorgen de drempeltjes ervoor dat de selectiekar hinderlijk gaat stuiteren.

De praktische toepasbaarheid van de wafeltjesrol noemen de onderzoekers goed. Zo geeft het wafeltjespatroon geen hinder tijdens werkzaamheden en de methode is toepasbaar in verschillende teelten. Deze video laat een wafeltjesrol in actie zien.

Effect woelpoot: verder onderzoek nodig

Een andere maatregel om het watervasthoudend vermogen van de grond te optimaliseren is het gebruik van de woelpoot. De belangrijkste gegevens uit de proef over de woelpoot zijn verzameld in een factsheet. Woelen trekt de grond los en breekt eventueel aanwezige storende lagen door. Hierdoor kan water mogelijk beter infiltreren.

In deze proef is tot nu toe geen duidelijk effect van de woelpoot op de mate van afspoeling waargenomen. De maatregel wordt in de komende jaren weer onderzocht, omdat er op de lichte zavel toch kleine effecten waarneembaar waren.

Woelpoot: minder slemp op lichte zavel

De woelpoot laat wel een positief effect zien op het voorkomen van slemp op lichte zavelgrond. Waar het controleperceel horizontale gelaagdheid liet zien, was dat niet zo op het woelpootperceel. Dit perceel scoorde hoger op bodemstructuur, beworteling, bodemleven en infiltratiecapaciteit. Het effect op dit type grond is wel duidelijk afhankelijk van een actief bodemleven.

Infiltratiegreppel: fors minder afspoeling

Een infiltratiegreppel is een droge greppel rondom een perceel die afspoelend water opvangt. Zowel op lichte als zware zavel zorgt een smalle en diepe infiltratiegreppel voor een forse vermindering van afspoeling. Op de lichte zavel was dit 71 tot 98% minder afspoeling dan bij de standaard afvoergreppel. Op zware zavel daalt de afspoeling bij een smalle, diepe en lege goot met 50 tot 82% ten opzichte van een smalle en ondiepe greppel.

In de proef is op zware zavel gebruik gemaakt van een lege infiltratiegreppel van 10 cm breed en 60 cm diep die is vergeleken met een greppel met dezelfde afmetingen, voor de helft gevuld met bomenzand. Op lichte zavel worden in de praktijk al vaak afvoergreppels gebruikt. De bestaande afvoergreppel is vergeleken met een gevulde greppel van 10 cm breed en 60 cm diep.