Dossier
Kaderrichtlijn Water
Het water moet schoner. De Kaderrichtlijn Water (KRW), een Europese richtlijn die sinds 2000 van kracht is, schrijft voor dat de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in 2015 op orde moet zijn.
Wetgeving
In 2015 voldoet de waterkwaliteit in Nederland niet aan de doelen van deze richtlijn. De Nederlandse overheid zag dat tijdig aankomen en heeft gebruik gemaakt van de mogelijkheid om het bereiken van de doelen uit te stellen tot het jaar 2027.
Landbouw en water
Omdat het water in 2027 schoon moet zijn mag er vanaf dat moment geen emissie meer plaatsvinden van vreemde stoffen. En in 2021 moet 80% van de waterkwaliteitsproblemen opgelost zijn. Dit heeft grote impact voor Nederland, ook voor de landbouw.
Gewasbescherming
Het voorkomen van emissie van gewasbeschermingsmiddelen is een belangrijk aandachtspunt voor land- en tuinbouw. Hoewel drinkwaterbedrijven nog regelmatig overschrijdingen meten van de normen door verontreiniging met bestrijdingsmiddelen, is er veel bereikt.
Lees meer
De eisen in de KRW zijn omgezet in Nederlandse wetgeving. Om de doelen van de KRW te kunnen halen is de wetgeving op het gebied van waterbeheer te vereenvoudigd. De in 2009 ingevoerde Waterwet verving 8 bestaande wetten.
Publicaties
- Juridisch kader doelfasering, doelverlaging en afwenteling: KRW-verkenningsfase, STOWA, 2018
- Handreiking KRW doelen, STOWA, 2018
- Water Act
- Waterkwaliteit nu en in de toekomst: tussentijdse rapportage ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water, rapport PBL, 2015
- Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de kaderrichtlijn water 2015-2021, Stowa rapport, 2012
- Water is Leven, Kaderrichtlijn Water, brochure EU, 2002
- Kaderrichtlijn Water In ieders belang, brochure EU, 2002
- Effectiever beleid, meer waterkwaliteit: de rol van governance in beleid voor de Kaderrichtlijn Water, beleidsstudie PBL, 2016
- De werking van RWS KRW maatregelen in conceptuele relatieschema’s, rapport Deltares, 2016
Links
Lees meer
Nederland heeft veel water. Bovendien is de helft van de emissie van vreemde stoffen (meststoffen, bestrijdingsmiddelen) is afkomstig uit de landbouw. In het Deltaplan Agrarisch Waterbeer (DAW) van 2013 staat beschreven hoe de land- en tuinbouw kan bijdragen aan het oplossen van de wateropgaven, in combinatie met het versterken van de land- en tuinbouw.
Het Activiteitenbesluit Milieubeheer (2013) bevat veel voorschriften die voor de landbouw van belang zijn. Om het activiteitenbesluit toegankelij te maken is een website Activiteitenbesluit Agrarisch (www.activiteitenbesluitagrarisch.nl) gemaakt. Die site bevat een praktische toelichting op de regels en voorschriften.
En de webtool van Kennis moet stromen geeft zowel agrarische ondernemers als waterbeheerders inzicht in mogelijkheden om de waterkwaliteit maar ook de waterkwantiteit te verbeteren.
In oktober 2015 hebben diverse partijen een hoofdlijnenakkoord Waterzuivering in de glastuinbouw gesloten. Glastuinbouwbedrijven hebben vanaf 1 januari 2018 een zuiveringsplicht voor hun restwater met een zuiveringsrendement van 95 procent.
Publicaties
- Landbouw en de KRW-opgave voor nutriënten in regionale wateren, artikel Water Matters
- Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, 2013
- Landbouw en de KRW-opgave voor nutriënten in regionale wateren, rapport Wageningen Environmental Research, oktober 2016
- De Kaderrichtlijn Water & de boomkwekerijsector, brochure PPO, 2011
- Hoofdlijnenakkoord Waterzuiving Glastuinbouw oktober 2015 (ministeries I&M en EZ, LTO Glaskracht, Unie van Waterschappen, VNG, Ctgb en Nefyto)
- Evaluatie meststoffenwet 2016: syntheserapport, Planbureau voor de Leefomgeving, 2017
- Vijf vragen en antwoorden over nutriënten en waterkwaliteit, notitie Planbureau voor de Leefomgeving, 2017
Webtools glastuinbouw
Links
Lees meer
Zo blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Leiden (2013) dat het Nederlandse oppervlaktewater in de periode 1998-2009 globaal 70% schoner is geworden.
Drinkwaterbedrijven en waterschappen hebben met onderzoekers veel kennis ontwikkeld over het beperken van waterverontreiniging. Er zijn onderzoeksrapporten, checklisten en cursusmateriaal.
Publicaties
- Emissieroutes van gewasbeschermingsmiddelen naar oppervlaktewater, rapport WaterABC, 2012
- Bestrijdingsmiddelen en waterkwaliteit, rapport Universiteit Leiden-CML, 2012
- Bestrijdingsmiddelen en waterkwaliteit: 'Silent Spring, 50 jaar later', 2013
- Bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater: vergelijking tussen Nederland en andere Europese landen, 2014
- Dossier Zuivering van restvloeistoffen, artikel Management&Techniek, februari 2016
- Gewasbescherming en omgeving, dossier Groen Kennisnet
Links
Meststoffen en waterkwaliteit
De Europese Nitraatrichtlijn is er op gericht de waterkwaliteit te beschermen door verontreiniging van het grond- en oppervlaktewater door nitraten uit de landbouw te voorkomen. Hetzelfde geldt voor fosfaten.
Actueel
Recente berichten Groen Kennisnet
Links
- Waterwet
- Kaderrichtlijn Water (KRW), website
- Glastuinbouw Waterproof, website
- Schoon Water, website
- Dossier Kaderrichtlijn Water, Groene Ruimte
- Gewasbescherming en omgeving, dossier Groen Kennisnet
- Mest en Milieu Veehouderij, dossier Groen Kennisnet
Lees meer
De nitraatrichtlijn schrijft voor dat gewassen bemest moeten worden met maximum hoeveelheid stikstof op basis van o.a. grondsoort, bodemkenmerken, stikstofvoorraad bij begin van de teelt en levering van stikstof gedurende het seizoen, opbrengst en weersomstandigheden. Hetzelfde geldt voor fosfaat.
Die richtlijn lijkt resultaat te boeken: tussen 2004 en 2007 bleef de nitraatconcentratie in het oppervlaktewater op 70 % van de gecontroleerde locaties stabiel of nam ze af. Op 66 % van de gecontroleerde punten was de kwaliteit van het grondwater stabiel gebleven of verbeterd.
Om die doelen van de nitraatrichtlijn te bereiken hebben alle lidstaten actieprogramma’s opgesteld. In Nederland geldt nu het 5e actieprogramma (2014 – 2017) die gebruik van stikstof- en fosfaten in de landbouw sterk beperkt.
Publicaties
- 4e Nederlandse Actieprogramma betreffende de Nitraatrichtlijn (2010-2013)
- 5e Nederlandse AP betreffende de Nitraatrichtlijn (2014 - 2017)
- Waterkwaliteit nu en in de toekomst Eindrapport ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water, beleidsstudie PBL (2015)
- Europese nitraatrichtlijn, brochure EU, 2010
- Het effect van de Kaderrichtlijn Water en het Europese mestbeleid op de bodemkwaliteit in Nederland, Alterra-rapport, 2007
- Mest en Milieu Veehouderij, dossier Groen Kennisnet
- De gevolgen van mestgebruik voor drinkwaterwinning: een tussenbalans, rapport KRW, maart 2016
- Gevolgen van vermesting voor drinkwaterwinning, rapport RIVM, 2014
- Waternorm voor natuur en drinkwater vaak minder streng dan voor land- en tuinbouw : analyse van de normstellingen binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW), Mesdagfonds, 2017
Recente publicaties
- Gewasbeschermingsmiddelen en hun afbraakproducten in Nederlandse drinkwaterbronnen
- Macrozoöbenthos op rivierhout en referentie stenen, 2018 : aangetroffen macrofauna en statistische analyses op rivierhout en stenen in de IJssel en Waal
- Minder nutriënten in de sloot : maatregelen ter vermindering van de stikstof- en forforconcentratie in het KRW-waterlichaam Loobeek-Molenbeek
- KRW visstandonderzoek in dertig waterlichamen in het beheergebied van Waterschap Rivierenland in 2018 : Rapport 2: Toetsing en beoordeling van de visstand voor de KRW
- Maatschappelijke afwegingen voor de KRW: hoe maken we goede keuzes en kunnen ecosysteemdiensten hierbij helpen?
- Versnellingstafels waterkwaliteit uit de startblokken : concrete maatregelen voor knelpunten : dossier waterkwaliteit bronnen
- Kaderrichtlijn Water: groot belang voor de drinkwatervoorziening : dossier waterkwaliteit bronnen
- Scheidend EurEau-voorzitter Tisserand: ‘De KRW is de hoeksteen van het Europese waterbeleid’
- Europa is belangrijk voor ‘ons’ water : Europese verkiezingen 2019
- KRW-ambities : kan de rivier het ook zelf? : over het toekennen van rechten aan de rivier om KRW-doelen te behalen
Dossier laatst bewerkt
20 september 2018
Foto Bron: Thinkstock