Dossier
Kaderrichtlijn Water
Het water moet schoner. De Kaderrichtlijn Water (KRW), een Europese richtlijn die sinds 2000 van kracht is, schrijft voor dat de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in 2015 op orde moet zijn.
De Kaderrichtlijn Water is een Europese richtlijn die sinds 2000 van kracht is. De richtlijn schrijft voor aan welke eisen de waterkwaliteit van de Europese wateren vanaf 2015 moeten voldoen. Omdat die doelen voor 2015 niet haalbaar bleken, heeft de Nederlandse overheid gebruik gemaakt van de mogelijkheid dit uit te stellen tot het jaar 2027.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Wetgeving
In 2015 voldoet de waterkwaliteit in Nederland niet aan de doelen van deze richtlijn. De Nederlandse overheid zag dat tijdig aankomen en heeft gebruik gemaakt van de mogelijkheid om het bereiken van de doelen uit te stellen tot het jaar 2027.
Landbouw en water
Omdat het water in 2027 schoon moet zijn mag er vanaf dat moment geen emissie meer plaatsvinden van vreemde stoffen. En in 2021 moet 80% van de waterkwaliteitsproblemen opgelost zijn. Dit heeft grote impact voor Nederland, ook voor de landbouw.
Gewasbescherming
Het voorkomen van emissie van gewasbeschermingsmiddelen is een belangrijk aandachtspunt voor land- en tuinbouw. Hoewel drinkwaterbedrijven nog regelmatig overschrijdingen meten van de normen door verontreiniging met bestrijdingsmiddelen, is er veel bereikt.
Lees meer
De eisen in de KRW zijn omgezet in Nederlandse wetgeving. Om de doelen van de KRW te kunnen halen is de wetgeving op het gebied van waterbeheer te vereenvoudigd. De in 2009 ingevoerde Waterwet verving 8 bestaande wetten.
Publicaties
- KRW-jaarrapportage 2018 : samenwerken aan ecologische waterkwaliteit, rapport Rijkswaterstaat 2019
- IPO Position Paper – EU waterrichtlijnen, Het Interprovinciaal Overleg 2019
- Juridisch kader doelfasering, doelverlaging en afwenteling: KRW-verkenningsfase, STOWA, 2018
- Ecologische watersysteemanalyse en knelpunten KRW-doelen, STOWA, 2018
- Handreiking KRW doelen, STOWA, 2018
- De staat van ons water : rapportage over de uitvoering van het waterbeleid in 2017, Ministerie van Infrastructuur en Milieu 2018
- Effectiever beleid, meer waterkwaliteit: de rol van governance in beleid voor de Kaderrichtlijn Water, beleidsstudie PBL, 2016
- De werking van RWS KRW maatregelen in conceptuele relatieschema’s, rapport Deltares, 2016
- Water Act
- Waterkwaliteit nu en in de toekomst: tussentijdse rapportage ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water, rapport PBL, 2015
- Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de kaderrichtlijn water 2015-2021, Stowa rapport, 2012
- Water is Leven, Kaderrichtlijn Water, brochure EU, 2002
- Kaderrichtlijn Water In ieders belang, brochure EU, 2002
Links
- Kaderrichtlijn Water
- The water Framework Directive Kaderrichtlijn Water
- Waterwet
- Activiteitenbesluit Milieubeheer
- Helpdesk Water
- Dossier Kaderrichtlijn Water, Groene Ruimte
Lees meer
Nederland heeft veel water. Bovendien is de helft van de emissie van vreemde stoffen (meststoffen, bestrijdingsmiddelen) is afkomstig uit de landbouw. In het Deltaplan Agrarisch Waterbeer (DAW) van 2013 staat beschreven hoe de land- en tuinbouw kan bijdragen aan het oplossen van de wateropgaven, in combinatie met het versterken van de land- en tuinbouw.
Het Activiteitenbesluit Milieubeheer (2013) bevat veel voorschriften die voor de landbouw van belang zijn. Om het activiteitenbesluit toegankelij te maken is een website Activiteitenbesluit Agrarisch (www.activiteitenbesluitagrarisch.nl) gemaakt. Die site bevat een praktische toelichting op de regels en voorschriften.
En de webtool van Kennis moet stromen geeft zowel agrarische ondernemers als waterbeheerders inzicht in mogelijkheden om de waterkwaliteit maar ook de waterkwantiteit te verbeteren.
In oktober 2015 hebben diverse partijen een hoofdlijnenakkoord Waterzuivering in de glastuinbouw gesloten. Glastuinbouwbedrijven hebben vanaf 1 januari 2018 een zuiveringsplicht voor hun restwater met een zuiveringsrendement van 95 procent.
Publicaties
- Maatregel op de Kaart: Kansrijke landbouwmaatregelen per perceel voor schoner grond- en oppervlaktewater, artikel H2O 2020
- Evaluatie meststoffenwet 2016: syntheserapport, Planbureau voor de Leefomgeving, 2017
- Wettelijk instrumentarium voor landbouwmaatregelenom waterkwaliteit te verbeterenRealisatie van nutriëntendoelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water, WOt-rapport mei 2018
- Kaderrichtlijn Water - Een dikke onvoldoende, artikel Water Governance 2019
- Vijf vragen en antwoorden over nutriënten en waterkwaliteit, notitie Planbureau voor de Leefomgeving, 2017
- Landbouw en de KRW-opgave voor nutriënten in regionale wateren, rapport Wageningen Environmental Research, oktober 2016
- Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, 2013
- Landbouw en de KRW-opgave voor nutriënten in regionale wateren, artikel Water Matters
- De Kaderrichtlijn Water & de boomkwekerijsector, brochure PPO, 2011
- Hoofdlijnenakkoord Waterzuiving Glastuinbouw oktober 2015 (ministeries I&M en EZ, LTO Glaskracht, Unie van Waterschappen, VNG, Ctgb en Nefyto)
Webtools glastuinbouw
Links
Lees meer
Zo blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Leiden (2013) dat het Nederlandse oppervlaktewater in de periode 1998-2009 globaal 70% schoner is geworden.
Drinkwaterbedrijven en waterschappen hebben met onderzoekers veel kennis ontwikkeld over het beperken van waterverontreiniging. Er zijn onderzoeksrapporten, checklisten en cursusmateriaal.
Publicaties
- 'Analyse van de bijdrage van verschillende emissieroutes van gewasbeschermingsmiddelen aan de waterkwaliteit', Stowa-rapport 2020
- Waterkwaliteit zonder toxiciteit, artikel H2O 2019
- Factsheet landelijk meetnet gewasbeschermingsmiddelen land- en tuinbouw (LM-GBM), Unie van Waterschappen 2019
- Gewasbeschermingsmiddelen en hun afbraakproducten in Nederlandse drinkwaterbronnen, BTO rapport 2019
- Gewasbeschermingsmiddelen en de realisatie ecologische kwaliteit van oppervlaktewater 2018, notitie PBL Planbureau voor de Leefomgeving 2019
- Geïntegreerde gewasbescherming nader beschouwd : tussenevaluatie van de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst, PBL Planbureau voor de Leefomgeving
- Berekening normoverschrijdingen gewasbeschermingsmiddelen : Achtergrond bij het rapport Geïntegreerde gewasbescherming nader beschouwd, PBL Planbureau voor de Leefomgeving 2019
- PBL-voorlichting over trend pesticiden deugt niet, artikel V-focus 2019
- Behalen doelen Tweede nota duurzame gewasbescherming onzeker : gewasbeschermingsbeleid moet duurzamer, waterspiegel 2018
- Landelijk Meetnet Gewasbeschermingsmiddelen Land- en Tuinbouw : evaluatie resultaten 2017, Deltares 2018
- Bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater: vergelijking tussen Nederland en andere Europese landen, 2014
- Dossier Zuivering van restvloeistoffen, artikel Management&Techniek, februari 2016
- Bestrijdingsmiddelen en waterkwaliteit: 'Silent Spring, 50 jaar later', 2013
- Bestrijdingsmiddelen en waterkwaliteit, rapport Universiteit Leiden-CML, 2012
- Emissieroutes van gewasbeschermingsmiddelen naar oppervlaktewater, rapport WaterABC, 2012
- Gewasbescherming en omgeving, dossier Groen Kennisnet
Links
Meststoffen en waterkwaliteit
De Europese Nitraatrichtlijn is er op gericht de waterkwaliteit te beschermen door verontreiniging van het grond- en oppervlaktewater door nitraten uit de landbouw te voorkomen. Hetzelfde geldt voor fosfaten.
KRW en Natura 2000
De Kaderrichtlijn Water (KRW) stelt eisen aan de waterkwaliteit in de 160 Natura 2000 gebieden in Nederland. Daarom moeten voor die beheerplannen worden opgesteld met maatregelen voor het bereiken van die doelen .
Actueel
Recente berichten Groen Kennisnet
Recente publicaties
Lees meer
De nitraatrichtlijn schrijft voor dat gewassen bemest moeten worden met maximum hoeveelheid stikstof op basis van o.a. grondsoort, bodemkenmerken, stikstofvoorraad bij begin van de teelt en levering van stikstof gedurende het seizoen, opbrengst en weersomstandigheden. Hetzelfde geldt voor fosfaat.
Die richtlijn lijkt resultaat te boeken: tussen 2004 en 2007 bleef de nitraatconcentratie in het oppervlaktewater op 70 % van de gecontroleerde locaties stabiel of nam ze af. Op 66 % van de gecontroleerde punten was de kwaliteit van het grondwater stabiel gebleven of verbeterd.
Om die doelen van de nitraatrichtlijn te bereiken hebben alle lidstaten actieprogramma’s opgesteld. In Nederland geldt nu het 5e actieprogramma (2014 – 2017) die gebruik van stikstof- en fosfaten in de landbouw sterk beperkt.
Publicaties
- Kennisimpuls waterkwaliteit in tien vraagstukken, Stowa 2019
- Wettelijk instrumentarium voor landbouwmaatregelen om waterkwaliteit te verbeteren : realisatie van nutriëntendoelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water, rapport Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu 2018
- Kaderrichtlijn Water - Een dikke onvoldoende, artikel Water governance 2019
- Waternorm voor natuur en drinkwater vaak minder streng dan voor land- en tuinbouw : analyse van de normstellingen binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW), Mesdagfonds, 2017
- 5e Nederlandse AP betreffende de Nitraatrichtlijn (2014 - 2017)
- Oplossing mestproblematiek vergt minder vrijblijvendheid en meer ambitie : mestbeleid en zesde Actieprogramma Nitraatrichtlijn : mest dossier, Waterspiegel 2017
- Het mestprobleem in de praktijk van de drinkwaterbedrijven : landelijke regels, regionale invulling : mest dossier, Waterspiegel 2017
- Minder nutriënten in de sloot : maatregelen ter vermindering van de stikstof- en forforconcentratie in het KRW-waterlichaam Loobeek-Molenbeek, studentenrapport VHL juni 2017
- De gevolgen van mestgebruik voor drinkwaterwinning: een tussenbalans, rapport KRW, maart 2016
- Waterkwaliteit nu en in de toekomst Eindrapport ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water, beleidsstudie PBL (2015)
- Gevolgen van vermesting voor drinkwaterwinning, rapport RIVM, 2014
- 4e Nederlandse Actieprogramma betreffende de Nitraatrichtlijn (2010-2013)
- Europese nitraatrichtlijn, brochure EU, 2010
- Het effect van de Kaderrichtlijn Water en het Europese mestbeleid op de bodemkwaliteit in Nederland, Alterra-rapport, 2007
- Mest en Milieu Veehouderij, dossier Groen Kennisnet
Lees meer
Publicaties
- KRW-jaarrapportage 2018 : samenwerken aan ecologische waterkwaliteit, rapport Rijkswaterstaat 2019
- KRW-jaarrapportage 2017 : sturen op ecologische waterkwaliteit, Rijkswaterstaat 2018
- Onderzoek waterkwaliteit & biodiversiteit, rapport Natuur & Milieu 2019
- Programmatische Aanpak Ecologie Grote Wateren, Commissie voor de milieueffectrapportage 2019
- Handreiking KRW-doelen, Twynstra en Gudde 2018
- Toestand vis en visserij in de zoete Rijkswateren 2016 : Deel I: trends, Wageningen Marine Research 2018
- Quick scan Natura 2000-verbeteropgaven Grote Wateren, Haskoning DHV 2017
- Zoeken naar synergie tussen KRW, Natura 2000 en lange termijn natuur ambities, Wageningen University and Research 2017
- Zoeken naar synergie tussen KRW, Natura 2000 en lange termijn natuur ambities: Info-Graphic, Wageningen University and Research 2017
- Waterkwaliteit nu en in de toekomst : eindrapport ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water: beleidsstudie, PBL 2016
- Betekenis Kaderrichtlijn Water voor Natura 2000, artikel De Levende natuur 2007
- Watermaatregelen in Natura 2000-gebieden, Alterra-rapport 2012
- Verkenning weergave visdata ten behoeve van Natura 2000 en Kaderrichtlijn Water, IMARES 2013
Links
- Natura 2000, informatie Rijksoverheid
- Natura 2000, Ministerie LNV
- Natura 2000, Helpdesk Water
Meer actualiteit
Recente berichten Groen Kennisnet
Recente publicaties
-
Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water 2021-2027
-
Gezonde, robuuste bodem en teeltsystemen gebaseerd op agro-ecologie en zonder schadelijke emissies naar grond- en oppervlaktewater
-
Herkomtst nutriënten Alblasserwaard en Vijfheerenlanden
-
Wettelijk instrumentarium voor landbouwmaatregelen om waterkwaliteit te verbeteren : realisatie van nutriëntendoelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water
-
Nationale analyse waterkwaliteit : Onderdeel van de Delta-aanpak Waterkwaliteit
-
Het Landelijk Waterkwaliteitsmodel : Uitbreiding van het Nationaal Water Model met waterkwaliteit ten behoeve van berekeningen voor nutriënten
-
Kansrijke maatregelen per landbouwperceel voor schoner water
-
Herkomst Nutriënten in het landelijk gebied van Schieland
-
Bronnenanalyse nutriënten stroomgebied Maas
-
Advies Nutriëntenvisie Rijn-Oost : Inventarisatie van knelpunten en oplossingen
Dossier laatst bewerkt
30 juni 2020
Foto Bron: Thinkstock