Dossier
Quarantaine organismen
Quarantaine organismen zijn schadelijke organismen die in een bepaald land (nog) niet voorkomen. Dit kunnen schimmels, bacteriën en virussen zijn, maar ook planten en dieren. Met fytosanitaire maatregelen tracht men te voorkomen dat deze organismen geïmporteerd en verspreid worden.
Beleid
De Europese Unie heeft driehonderd insecten, bacteriën, schimmels en andere schadelijke soorten voor planten op een zwarte lijst staan. Zij mogen Europa niet in. Duiken ze wel op, dan moeten ze te vuur en te zwaard bestreden worden.
DNA-technieken
Plantenziektenkundigen werken steeds vaker met DNA-technieken om ziekteverwekkers te identificeren. Het door de EU-gefinancierde onderzoeksprogramma QBOL (Quarantaine Barcoding of Life) moet die indentificatie ondersteunen.
Aziatische boktor
Een van de quarantaine organismen die veel in het nieuws is, is de Aziatische boktor. Als maatregel heeft het ministerie van Landbouw in januari 2010 in Boskoop een bufferzone van twee kilometer ingesteld rond een boomkwekerij waar de Oost-Aziatische boktor is gevonden.
Lees meer
Maatregelen ter voorkoming van import van quarantaine organismen zijn bijv. het gassen van containers en het uitwendig ontsmetten van vliegtuigen vóór de landing.
Meer informatie
- Quarantaine organismen Beeldenbank ziekten, plagen en onruiden
- Voor docenten: lespakket 'Quarantaine questies' op Community Groen Kennisnet (besloten site)
Fytosanitair beleid
Deze 'landsvreemde' quarantaine organismen kennen in ons land geen natuurlijke vijanden. Zij worden dus niet op een natuurlijke manier geremd in groei of verspreiding. Ze kunnen zo een enorme schade toebrengen aan het gewas.
Met controle aan de grens is niet alles tegen te houden. Het beleid van het ministerie van EZ richt zich steeds meer op het betrekken van het bedrijfsleven zelf bij de risicopreventie.
Meer informatie
- Besluit plantgezondheid, Rijksoverheid 2020
- Bestrijding van Q-organismen doe je samen, Buitenstebinnen 2020
- Snel handelen bij Q-ziekte beperkt de schade : Draaiboeken in de maak, Buitenstebinnen 2020
- De nieuwe EU Plantgezondheidsverordening, Gewasbescherming 2020
- Nieuwe regels plantgezondheid: scherper en eerlijker : Plantgezondheidsverordening, Buitenstebinnen 2019
- Overal in de EU dezelfde regels, artikel Buitenstebinnen 2019
- Quarantainemaatregelen bij vondst van een Q-organisme in Nederland, artikel Gewasbescherming 2019
- Q-bank, database European and Mediterranean Plant Protection Organization (EPPO)
- Webquest fytosanitaire maatregelen
- Unielijst Invasieve Exoten NVWA
- Q-organismen & Q-waardige organismen, lijst NVWA, 2018
Lees meer
Het QBOL-project moet aantonen of die genen geschikt zijn om onderscheid te maken tussen quarantaine-organismen en verwante soorten. Dat onderscheid is belangrijk, want het oordeel van de controleurs kan grote gevolgen hebben voor bedrijven. Q-bank is de database van al deze gegevens van de Q-organismen en hun nauwverwante soorten.
Meer informatie
- Project QBOL / Q-detect
- QBOL project (engelstalig)
Lees meer
Deze bufferzone geldt voor minimaal vier jaar. Gedurende deze periode moeten de 17 door de EU genoemde waardplanten uit het gebied vergezeld van een plantenpaspoort worden verhandeld. Specifieke informatie over deze plaag is te vinden in het dossier Aziatische boktor.
Meer informatie
- Oost-Aziatische boktor (Anoplophora chinensis) : Case, Buitenstebinnen 2020
- Q-organismen : met belang voor de boomkwekerij : Boktorren (Cerambycidae) : Oost-Aziatische boktor (Anoplophora chinensis) artikel Sierteel&groenvoorziening 2016
- Aziatische boktorren in polderland : sinds 1980 dertig vondsten, alle gerelateerd aan import, artikel Boom in business 2011
- Hoe herken ik een Oost-Aziatische boktor? NVWA 2010
- Een grote bedreiging voor de groene ruimte in Nederland : gezocht: Anoplophora glabripennis, artikel VHG magazine 2009
- Aziatische boktor Beeldenbank ziekten, plagen en onkruiden
- Dossier Aziatische boktor Groen Kennisnet
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV)
Het Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) is een zeer besmettelijk virus dat voor kan komen op tomaat, paprika en Spaanse peper. Dit virus is een relatief nieuw virus en is net als het ToC-virus een quarantaine organisme.
Japanse duizendknoop
De Japanse duizendknoop is bijna 200 jaar geleden uit Azië meegebracht naar Nederland als sierplant. De plant komt van nature niet in Nederland voor, maar heeft zich hier verwilderd en is een plaag geworden. De plant groeit onder bijna alle omstandigheden goed. Langs wegen kan hij voor onveilige situaties zorgen. De plant staat niet op de lijst van Quarantaine organismen, maar is een invasieve exoot.
Actueel
Recente berichten op Groen Kennisnet
Meer Q- organismen
- (bedrieglijk) Maiswortelknobbelaaltje
- Aardappelspindelknolviroide
- Aziatische boktor
- Bacterieverwelkingsziekte tomaat
- Bananenmot
- Bruinrot
- Fusarium foetens
- Katoendaguil
- Paprikasnuitkever
- Pruimensharkavirus
- Ringrot
- Thrips palmi
- Tomatenchlorosevirus - ToCV
- Tomatengeelkrulbladvirus
- Tomatentorradovirus - ToTV
- Tomato brown rugose fruit virus - ToBRFV
- Wratziekte
- Xanthomonas axonopodis
Lees meer
- Dossier Japanse duizendknoop Groen Kennisnet
- Dossier Japanse duizendknoop Wageningen University, 2018
- Japanse duizendknoop, Beeldenbank gewasbescherming, Groen Kennisnet
- Publicaties over Japanse duizendknoop, zoekvraag Groen Kennisnet
- Veldgids 'Invasieve waterplanten in Nederland' Plantenziektenkundige Dienst 2010
Meer publicaties
- Nieuwe regels plantgezondheid: scherper en eerlijker : Plantgezondheidsverordening, artikel Buitenstebinnen 2019
- Preventie insleep van ziekten is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, artikel Buitenstebinnen 2019
- Register Quarantaine Organismen, NVWA, 2018
- Q-organismen : met belang voor de boomkwekerij : bedreigende quarantaine organismen voor de boomkwekerijsector, artikel Sierteelt&groenvoorziening 2016
- Risico’s van introductie van niet-gereguleerde plagen in Nederland : kunnen we nieuwe insectenplagen verwachten op bomen in steden, landschappelijke beplantingen, bossen en in de fruitteelt? Praktijkonderzoek Plant & Omgeving 2012
- Meereizende insecten duurzamer bestreden, KennisOnline 2012
- Naar Fytopia, heroverweging fytosanitair beleid, rapport LEI Wageningen UR 2011
- Inleiding tot het FES-programma "Versterking infrastructuur plantgezondheid' artikel Gewasbescherming april 2011
- Veldgids 'Invasieve waterplanten in Nederland' Plantenziektenkundige Dienst 2010
- Risicoanalyse van Q-organismen in de glastuinbouw LEI Wageningen UR 2011
Links
Laatste wijziging aan dit dossier:
26 november 2020
Bron introfoto: Wageningen UR