
Dossier
Functionele Agrobiodiversiteit
De diversiteit aan soorten organismen als planten, dieren, micro-organismen – in een woord biodiversiteit – is een samenhangend geheel. De soorten binnen een systeem kunnen elkaar op verschillende manieren beïnvloeden. Regenwormen en micro-organismen kunnen de bodemstructuur verbeteren, bijen zorgen voor bevruchting van planten en zweefvliegen kunnen de ontwikkeling van luizen onderdrukken.

Functionele agrobiodiversiteit
Functionele Agrobiodiversiteit (FAB) richt zich op biodiversiteit in agrarische systemen die direct of indirect een rol speelt in de ondersteuing van teelten, denk aan natuurlijke vijanden die ziekten en plagen onderdrukken of het bodemleven dat invloed heeft op de bodemvruchtbaarheid .

Natuurlijke vijanden
Ondernemers in de land- en tuinbouw zetten regelmatig natuurlijke vijanden in. Dat zijn insecten, schimmels, bacteriën, virussen of andere organismen die helpen om ziekten en plagen in de land- en tuinbouw te voorkomen, te beheersen of te beperken. Je kunt natuurlijke vijanden introduceren, maar door gericht beheer kun je de ontwikkeling ook stimuleren.
Bodemgezondheid
Bodemgezondheid is een veelomvattend begrip. Het gaat daarbij om de samenhang tussen bodemchemische aspecten, de structuur van de bodem en het bodemleven. Het optreden van bodemziekten en plagen door bodemschimmels, bacteriën, bodeminsecten of plantenpathogene aaltjes kan worden beïnvloed door bodemeigenschappen.
Lees meer
- Functionele Agrobiodiversiteit, Kennisakker, 2008
- Dossier Functionele Agrobiodiversiteit, Biokennis
- Functionele agrobiodiversiteit, wat werkt?, BioKennis bericht, Biodiversiteit en landschap, 2009
- Eindrapportage FAB 2008-2011, ZLTO, 2012
- FAB en omgeving: het belang van groene en blauwe netwerken, PPO, 2011
- Routeplanner voor duurzaam bodembeheer en functionele agrobiodiversiteit; vliegende start, Louis Bolk Instituut, 2007
- Wat natuur de mens biedt: Ecosysteemdiensten in Nederland, brochure Planbureau voor de Leefomgeving, 2010
- De waarde van agrobiodiversiteit. Vijf maatregelen voor een beter gebruik , brochure Louis Bolk Instituut, 2013
- Biodiversiteit als basis voor het agrarische bedrijf, Louis Bolk Instituut, 2016
- Natuurinclusieve landbouw of landbouwinclusieve natuur?, artikel Nature Today, 2016
- Meer publicaties over Ecosysteemdiensten
- Meer publicaties over Functionele Agrobiodiversiteit
- Biodiverse akkerbouw: verkenning van indicatoren voor agrobiodiversiteit in de akkerbouw, rapport LBI, 2017
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Lees meer
- Instrumentenkaart: natuurlijke vijanden
- Bloemrijke akkerranden voeden natuurlijke vijanden, Entomologische berichten, 2007
- Akkerranden als (winter) schuilplaats voor natuurlijke vijanden, Entomologische berichten, 2007
- Plaagbestrijding met natuurlijke vijanden, poster PPO, 2011
- Ken uw vrienden!: natuurlijke vijanden in de boomkwekerij. poster PPO Telen met toekomst, 2010
- Akkerranden en onkruiden als bron van natuurlijke vijanden en plagen, PPO/Kennisakker, 2014
- FAB en akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing, brochure PPO, 2011
- FAB en gewasbescherming - Het belang van goed waarnemen
- Natuurlijke vijanden bevorderen in zomerbloemen, poster WUR Glastuinbouw, 2007
- Bugquest. Webquest Natuurlijke Vijanden, plaagbeheersing door akkerranden
- Lespakket natuurlijke vijanden
- Meer publicaties over natuurlijke vijanden
Lees meer
- Tot de bodem uitzoeken: micro-organismen beïnvloeden plantengroei, artikel Wageningen World, juni 2015
- Biodiversiteit op de vierkante meter, poster met toelichting, mei 2011
- FAB en een weerbare bodem, brochure PPO – AGV, 2011
- Dossier Bodemgezondheid
Bodembiodiversiteit
In het project ‘Brede Kennisontsluiting Bodembiodiversiteit’ is in 2013, in opdracht van het Masterplan Mineralenmanagement (MMM) en het Platform Biodiversiteit, Ecosystemen & Economie (PBEE) een kennispakket ontwikkeld voor adiviseurs, docenten en bedrijfsbegeleiders. De materialen van dit pakket, presentaties en herkenningskaarten vind je in het dossier bodemgezondheid.
Meer informatie
- Kennisontsluiting Bodembiodiversiteit voor adiviseurs, docenten en bedrijfsbegeleiders
- Best Practices Bodembiodiversiteit
- Thema bodembiodiversiteit Kennis Online, 2008
- Zorg voor een gezonde bodem, PPO Poster, 2010
- Project Kennisontsluiting Bodembiodiversiteit, Kennisakker
- Instrumentenkaart bodemkwaliteit, maatregelen, LBI publicaties, 2006
- Bodem in Balans. Beter boeren met biodiversiteit in Drenthe, YouTube HLB en Louis Bolk Instituut
- Bodemscan: instructie bodem beoordelen, YouTube Louis Bolk Instituut en Stichting Veldleeuwerik, 2013
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Bijen en hommels
Bijen (waaronder hommels) zijn de bekendste bestuivers van groente en fruit. Zij gaan van bloem tot bloem en kunnen zo een belangrijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Bloeiende akkerranden leveren een belangrijke bijdrage aan de agrobiodiversiteit, ze zijn van betekenis voor de honingbij.

Agrarisch natuurbeheer
Door rekening te houden met de natuurlijke flora en fauna op het bedrijf kunnen agrarisch ondernemers kunnen een bijdragen aan biodiversiteit. Zo helpen ze natuur en landschap te behouden, werken aan een betere bodemvruchtbaarheid of stimuleren de aanwezigheid van natuurlijke vijanden.

Actueel
Recente berichten van Groen Kennisnet over agrobiodiversiteit
Lees meer
- De betekenis van het openbaar groen voor bijen Alterra-rapport 2009
- Waar fruit wordt gegeten heeft een bij gezeten (Deltaplan 'Duurzame en vitale bijenhouderij in Nederland) Ned. Bijenhouders Vereniging 2009
- Bij zoekt boer: over nuttige insecten op en rond het erf
- Bijen op het landbouwbedrijf Brochure 2015. Louis Bolk Instituut
- Factsheets over: Groenbemesters, Bloeiende Akkerranden, Kruiden in grasland, Functioneel erfgroen
- Dossier Bijengezondheid Wageningen UR
- Bijen@WUR
- Website bestuivers
- De Nederlandse bijen Website
- Bijenbeheer Website
- Bijenhelpdesk Website
- Kennisnetwerk bijen
- Praktijknetwerk BijenBestuiving
- Lespakket bijen (Stuurgroep gewasbescherming: Groen Kennisnet Intranet) (inloggen nodig)
- Lezing Wilde bijen in Nederland F.A van Alebeek, 2011
- Zoekkaart bewoners van het bijenhotel
- Diverse posters, presentaties, films, etc. over (honing)bijen
- Dossier Bijen Groen Kennisnet
- Dossier Bijensterfte Groen Kennisnet
- Met bomen meer bijen, Louis Bolk Instituut, 2016
Lees meer
- Themanummer Agrarisch Natuurbeheer, Vakblad Natuur Bos Landschap, mei 2015
- Succesvol agrarisch natuurbeheer op melkveeproefbedrijf De Marke
- Pilot Natuur- & Landschapsnorm. Resultaten uit de pilot Natuur-& landschapsnorm: 3 jaar ervaring op 19 bedrijven, 2014 Rapport PPO
- De boeren aan het woord over de Natuur- en Landschapsnorm Brochure 2014 PPO
- Kom over de brug! Op weg naar boer-burgercollectieven voor natuur- en landschapsbeheer. Tips voor agrarische natuurverenigingen en groene burgergroepen Brochure Alterra 2015
- Natuurgericht maaien van gras-kruiden vegetaties. Advies aan deelnemers van de Pilot Natuur- en Landschapsnorm (NLN) Brochure PPO 2012
- De keuze van inheemse zaadmengsels voor streekeigen landschapselementen in de Natuur- en landschapsnorm (NLN). Advies aan deelnemers van de Pilot Natuur- en Landschapsnorm (NLN) Brochure PPO 2012
- Het gebruik van inheems zaad en plantmateriaal voor de inrichting van streekeigen landschaps-elementen. Advies aan deelnemers van de Pilot Natuur- en Landschapsnorm (NLN) Brochure PPO 2011
- De oogst van Bloeiend Bedrijf; projectmagazine Louis Bolk Instituut, 2015
- Bloeiend bedrijf (website)
- Webquest Agrarisch Natuurbeheer voor veehouderij
- Webquest Agrarisch Natuurbeheer voor Akkerbouw
- Dossier agrarisch natuurbeheer (Agriholland)
- Agrobiodiversiteit potentiële ‘tweede tak’ op melkveebedrijf : bewust inzetten van agrobiodiversiteit als bedrijfsmiddel biedt perspectieven, brochure NMI, 2016
- Meer publicaties agrarisch natuurbeheer
- Meer publicaties akkerranden
Laatste wijziging aan dit dossier:
6 november 2018
Bron introfoto: Thinkstock