Dossier

Megastallen

Op verschillende plekken in Nederland bestaan plannen voor zogenaamde megabedrijven. De plannen zijn nogal omstreden bij burgers en dierenbeschermers. Wat zijn megabedrijven? Waarom worden ze gebouwd? Waarom zijn megabedrijven omstreden? En wat zijn de risico's?

Aantallen

Bij een megastal gaat het om het aantal dieren op een bedrijf. Bij een bedrijf groter dan 500 NGE wordt over het algemeen de term megastal of megabedrijf gebruikt. Bij 500 NGE kun je denken aan een bedrijf met 370 melkkoeien met jongvee, 4200 melkgeiten of 3500 vleeskalveren. Bij varkensbedrijven gaat het om 705 fokzeugen of 11500 vleesvarkens. In de pluimveehouderij gaat het om 190000 kippen.

Huidige situatie

In maart 2011 is er, op verzoek van de Tweede kamer, een voorlopig verbod op het verlenen van vergunningen voor stallen groter dan 300 NGE ingesteld. Door de Gezondheidsraad wordt momenteel onderzoek gedaan naar de gevolgen van grootschalige veehouderij voor de volksgezondheid.

Schaalvergroting

Om economisch rendabel te kunnen blijven werken, heeft de afgelopen decennia de schaalvergroting in de Nederlandse veehouderij een flinke vlucht genomen. Ook overwegingen vanuit het oogpunt van milieu, innovatie, dierenwelzijn en diergezondheid spelen daarbij een rol.

Lees meer

Ondanks dat rekeneenheid Nederlandse Grootte Eenheden (NGE) vanaf 2010 niet meer in gebruik is komen deze getallen vaak terug om megabedrijven- en stallen aan te duiden.

De cijfers van onderzoeksinstituut Alterra (onderdeel van Wageningen UR) worden ook vaak als leidraad genomen. Hierbij worden de volgende cijfers gehanteerd voor een megastal

minstens 7500 vleesvarkens of 1200 fokvarkens,
120000 leghennen,
220000 vleeskuikens,
250 melkkoeien
of 2500 vleeskalveren

Meer informatie

Analyse megastallen en megabedrijven 2005, 2010, 2013, Alterra rapport, 2015
Fotoblog: Megastal, artikel en website Milk Story
De ene megastal is de andere niet, artikel Streek, 2011
Megastallen in beeld, Alterra rapport, 2007
Inzicht in groei van megastallen 2005 - 2013, factsheet Milieudefensie, 2015

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Lees meer

De vergunningverlening gaat echter via de regionale overheid, voormalig staatsecretaris Bleker heeft gevraagd geen vergunningen meer te verlenen totdat de resultaten bekend zijn. Uigaande van de laatste cijfers van de Landbouwtelling van het CBS waren er in 2012 288 megabedrijven.

Alterra komt in een analyse uit 2015 op 699 megabedrijven in 2013, en 470 megabedrijven in 2010. Als je ook de bedrijven met kippen meetelt zijn dat er respectievelijk 803 en 558.

Meer informatie

Actueel

Recente nieuwsberichten van Groen Kennisnet over megastallen

Omstreden

Schaalvergroting, de bouw van megastallen, de invloed op het landschap en de leefomgeving, onduidelijkheden over mest en ammoniakemissie, en de eventuele gevolgen voor de volksgezondheid leveren veel discussie op.

varkenwelzijn (us dep agriculture)_af744264_239x113.jpg

Kansen

Uit een serie rapporten die de Minister van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit liet maken, blijkt dat er ook kansen zijn. De Raad voor Dierenaangelegenheden vindt dat megabedrijven de ambitie moeten hebben om naar de nieuwste inzichten van dierenwelzijn en -gezondheid te werken. Het RIVM concludeert dat er kansen zijn voor gesloten bedrijven. Dit verkleint het risico op verspreiding van dierziekten.

Brandveiligheid

Brandveiligheid is zeker in een grote of oudere stal, een belangrijk punt van aandacht. Het aantal stalbranden blijft ondanks strengere regels rondom brandveiligheid, hoog. Let bijvoorbeeld op de bedrading; luchtvochtigheid, stof en ammoniak kunnen kortsluiting veroorzaken. Toch zijn nog niet alle oorzaken van stalbranden bekend.

Lees meer

Dierenbeschermers vrezen dat de dieren 'een nummer' worden. Ook is er angst voor de insleep van dierziekten, die deels overgebracht kunnen worden op mensen, en omwonenden zijn bang voor de aantasting van het landschap.

Meer informatie

Burgers in opstand tegen grootschalige veehouderij V-focus 2014
Opvattingen over megastallen
De topsporters van de melkindustrie, uitzending Zembla, 27 mei 2015
Driekwart Nederlanders wijst megastallen af, dossier dierenwelzijn, Trouw.nl, mei 2014
De megastal als exportproduct, Wakker dier, 2012
Van mega naar beter: rapportage van de maatschappelijke dialoog over schaalgrootte en toekomst van de veehouderij

Lees meer

Intensieve veehouderij kan blijven bijdragen aan de voedselvoorziening, op een dier-, milieu- en landschapsvriendelijke wijze en met een redelijk inkomen voor de boer. Daar zijn diverse onderzoeken naar gedaan.

Meer informatie

Megastallen: groeiende bedrijven, dossier Wageningen Livestock Research

Lees meer

Stichting Milieukeur pleit voor een 'Brandveiligheidswijzer' om stalbranden te voorkomen. Binnen de certificatieschema’s voor Milieukeur Dierlijk en de Maatlat Duurzame Veehouderij zijn er al concrete eisen en keuzemogelijkheden ontwikkeld die de basis kunnen leggen voor zo’n instrument.

Meer informatie

SMK pleit voor een ‘Brandveiligheidswijzer’, nieuws Stichting Milieukeur, augustus 2017
Actieplan stalbranden: 2012 - 2016
Brand in veestallen, Onderzoek naar de omvang, ernst, oorzaken, preventie- en bestrijdingsmogelijkheden van brand in rundvee-, varkens- en pluimveestallen, Van Hall Larenstein, 2010
Onderzoek naar brandveiligheid voor dieren in veestallen, knelpunten en verbetermogelijkheden, rapport 641 Wageningen UR Livestock Research, 2012
Meer stalbranden, ondanks strengere regels en actieplan, nieuwsbericht Dierenwelzijnsweb, augustus 2017
Eisen aan brandveiligheid stallen, nieuwsbericht DWW, januari 2013
Brand in veestallen, preventie cruciaal, nieuwsbericht DWW, maart 2011
Brandveiligere bedrijfsvoering belangrijk in actieplan stalbranden, nieuwsbericht DWW, januari 2012

Laatste wijziging aan dit dossier:

29 augustus 2017

Foto: Pixabay