Dossier

Voedselbossen

In voedselbossen wordt landbouw met natuur gecombineerd voor een duurzame voedselproductie. Het is een biodivers systeem dat ook nog eens voor voedselproductie zorgt.

Een voedselbos is een door mensen gecreeëerde plantengemeenschap (planten, bomen en struiken) met een extreem hoog aantal eetbare soorten. De biodiversiteit, (ecologische) veerkracht en productiviteit (van biomassa) van een voedselbos zijn hoog. Een voedselbos is volledig zelfvoorzienend en klimaatbestendig.

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Factsheet Voedselbos Ketelbroek Wouter van Eck, RVO 2019

Voedselbossen

Voedselbossen zijn een vorm van permacultuur. In de jaren `70 van de vorige eeuw kwam het principe voor permacultuur op: een duurzame manier om te voorzien in voedsel, drinkwater, energie, huisvesting en sociale verbinding.

Hoe ziet een voedselbos eruit?

Het geheim van een succesvol voedselbos is dat je de natuur het werk laat doen. Niet spitten, wieden, schoffelen, maar de grond de rust gunnen die nodig is om een gezond bodemleven te ontwikkelen.

Voorbeeldprojecten

Over de hele wereld worden voedselbossen gerealiseerd. In Nederland zijn ook al enkele intiatieven uitgevoerd. Het eerste voedselbos is opgezet in Groesbeek (het Ketelbos), maar ook in bijvoorbeeld de provincie Flevoland wordt er al volop gewerkt aan voedselbossen.

Lees meer

Het woord permacultuur is een samenvoeging van permanente agricultuur en permanente cultuur. Het uitgangspunt is een duurzame samenwerking tussen mensen, planten en dieren. Het is in feite een vorm van ecosysteemdiensten. Permacultuur is gebaseerd op de natuurlijke kringlopen, processen en ritmes in de natuur en het diereigen gedrag en probeert die te imiteren binnen een landbouwbedrijf.

Meer informatie

'Durf gewoon de gok te nemen om een voedselbos aan te leggen' artikel Boomzorg 2019
Voedselbosbouw: de kiemfase voorbij, artikel Vakblad natuur bos landschap 2018
Handboek bosomvorming : van dennenbos naar voedselbos : praktische stappen op weg naar een bossysteem in balans, ogeschool Van Hall Larenstein 2018
Een bos om op te eten, artikel Slow Food magazine, april 2016
Puike paddestoel : bos als lopend buffet, artikel Slow Food magazine, oktober 2015
Permacultuur: een verkenning, Vlaamse overheid | Departement Landbouw en Visserij, 2015
Het Voedselbos, publicatie Glenn Callens 2013
Groen goud, documentaireserie VPRO Tegenlicht 2012

Factsheets Agroforestry

Factsheet agroforestry 1 Bomen planten op landbouwgrond, wat mag ik? Wageningen University & Research 2018
Factsheet agroforestry 2 Biodiversiteit vergroten, hoe doe ik dat?, Wageningen University & Research 2019
Factsheet Agroforestry 3 Klimaatcompensatie met agroforestry, wat is mogelijk?, Wageningen University & Research 2019
Factsheet Agroforestry 4 Agroforestry, wat levert het financieel op?, Wageningen University & Research 2019

Lees meer

Er worden meer ecologische principes van een natuurlijk bos ingezet, zoals het plannen en planten in meerdere lagen, van hoge bomen tot lagere struiken in de halfschaduw, met klimmers en kruipende planten als extra lagen.

Meer informatie

VoedselNatuur : onderzoek naar de potentie van voedselbossen bij natuurontwikkeling en in de verbetering van de waterhuishouding, Hogeschool Van Hall Larenstein 2019
Nieuwe verdienmodellen ten behoeve van bos en natuurbeheer: zie jij hier brood in?, artikel vakblad Groen, 2017
Voedselbossen en het water-, bodem- en klimaatsysteem, presentatie Van Hall Larenstein KCNL 2019
Bodemactiviteit en landgebruik : de bodem van Voedselbos Ketelbroek in vergelijking met een akker en een natuurgebied, Hogeschool Van Hall Larenstein 2018
Voedselbossen van belang voor biodiversiteit, artikel de Levende Natuur, 2017
Reportage in het bos van de toekomst, artikel VBNL, december 2016
Planten biografieëen van eetbare bomen en struiken in voedselbossen, publicatie in opdracht van foodforestry netherlands, 2014
De 7 lagen van een eetbare bostuin, website Permacultuur Nederland

Lees meer

Meer informatie

Stappen voor het opzetten van een gemeenschappelijk voedselbos in je eigen buurt : handboek voor actieve burgers, Hogeschool Van Hall Larenstein 2019
Van bos tot bord: een onderzoek naar de mogelijkheid van productie-voedselbossen in het Noord Brabantse natuurnetwerk, rapport De Brabantse Milieufederatie, 2017
Landgoed Welna: op weg naar een nieuwe economische drager, scriptie D. Franke, 2017
Rotterdams Forest Garden Netwerk, website
Projecten website foodforestry.nl
Eetbaar Nijmegen, website
Voedselbossen in Flevoland: iconen van verzoening tussen natuur, stad en landbouw, projectvoorstel NMFF, 2014
Het eerste voedselbos in Nederland: nieuw perspectief voor duurzame voedselproductie, artikel Ekoland, 2013

Andere duurzame concepten

Er zijn ook andere concepten waarbij landbouw wordt gecombineerd met natuur. Agroforestry (een mix van landbouw en houtteelt) is er hier een van. Maar er zijn ook initiatieven op kleinere schaal, zoals stadslandbouw, buurtmoestuinen en pluktuinen.