Dossier
Vogelgriep
Vogelpest, ook wel vogelgriep of aviaire influenza genoemd, wordt veroorzaakt door verschillende griepvirussen die verwant kunnen zijn aan het menselijke griepvirus. Het is vooral voor kippen en kalkoenen een zeer besmettelijke ziekte.
Vogelgriep
Vogelgriep, vogelpest of aviaire influenza wordt veroorzaakt door het aviaire influenzavirus. Van dit virus zijn voor pluimvee ziekteverwekkende of virulente vormen bekend, maar er zijn ook niet- ziekteverwekkende vormen bekend.
Overdracht
Het virus, dat de ziekte veroorzaakt, kan honderd dagen overleven bij een temperatuur rond het vriespunt. Bij hogere temperaturen kan het virus veel langer overleven, afhankelijk van het type virus, de temperatuur en het fysisch milieu.
Aanpak
Wanneer er een besmetting van vogelgriep gevonden wordt, neemt de Rijksoverheid maatregelen om verspreiding van het virus te voorkomen. Zo is er in 2003 een vervoersverbod van pluimvee ingesteld en een ophok- en afschermplicht.
Lees meer
De ziekteverwekkende vormen veroorzaken aviaire influenza (vogelgriep of vogelpest). Daarvan zijn in Nederland twee uitbraken bekend: in 1926 en 2003. In 2003 betrof het een besmetting met het H7N7 variant. In november werd een besmetting met de variant van H5N8 aangetroffen, een hoogpathogene besmettelijke variant. En in november 2016 werd in Nederland opnieuw een besmetting met deze variant gevonden bij dode watervogels.
De ziekte kan ook worden overgedragen op mensen. Bij de uitbraak van 2003 overleed een Nederlandse dierenarts, die betrokken was bij de ruiming. Een klein risico bestaat dat het virus zich aan zou kunnen passen aan de mens, zodat het gemakkelijk van mens naar mens verspreidt en zo een wereldwijde epidemie kan veroorzaken.
- Vogelgriep en vogelpest (aviaire influenza), dossier Wageningen UR
- Vijf vragen over vogelgriep in Nederland, artikel GD Pluimvee, december 2016
- Vogelgriep, dossier Agriholland
- Vogelgriep, dossier NVWA
- Onderzoeksinformatie in Narcis
- Informatie van het RIVM
- Informatie Rijksoverheid
- Informatie van Levende Have
- Vogelgriepvirussen H5N8 van besmette bedrijven volledig in kaart gebracht, CVI, 2014
- Schade vogelgriep loopt op tot € 32-39 miljoen, bericht Wageningen UR, 2014
Lees meer
Het virus wordt primair verspreid door handel in levende besmette vogels, besmette mest en besmet vlees dat voor voer gebruikt wordt. Maar wilde vogels blijken het virus ook over te kunnen dragen. Daarom is een ophokplicht van pluimvee bij gevonden besmettingen nodig. Dit was nog het geval in 2017, toen werd een bedrijf met vleeseenden in Biddinghuizen geruimd, en gold de ophokplicht in de rest van het land.
- Wilde vogels resistent tegen vogelgriep, natuurbericht, 2014
- Waar wilde vogels kippen ontmoeten, artikel GD Pluimvee, 2016
- Vogelgriepvirus, een blijvend gevaar, artikel Management&Techniek, 2016
- "Vogelgriep is voor ons ook spannend", artikel GD pluimvee, 2017
- Verdenking vogelgriep: wat nu?, artikel GD Pluimvee, 2017
- Hobbydieren, een risico?, artikel GD pluimvee, 2016
- Waar wilde vogels kippen ontmoeten, artikel GD pluimvee, april 2016
Lees meer
Bij de recente gevonden besmetting in 2016 heeft de overheid opnieuw een ophok- en afschermplicht ingesteld en aanvullende maatregelen genomen. Voor alle bedrijven die vogels houden die bestemd zijn voor de productie van vlees, eieren of andere producten en voor het uitzetten in het wild.
Pluimveehouders die verschijnselen van vogelgriep bij hun dieren aantreffen, zijn verplicht melden bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Als uit onderzoek blijkt dat er vogelgriep heerst op een bedrijf, start de Rijksoverheid met de bestrijding.
Vaccin
Er is een vaccin ontwikkeld om de dieren preventief te kunnen enten tegen vogelpest. Alleen Nederland en Frankrijk mogen hun pluimvee inenten. Andere landen uit de Europese Unie mogen het vlees en de eieren van deze dieren niet weigeren te importeren. Alleen buitenloopkippen en hobbykippen, eenden en ganzen mogen worden gevaccineerd. Inmiddels is een vaccinatiecampagne begonnen.
Vogelgriep 2016
- Kamerbrief over de actuele situatie vogelgriep, Rijksoverheid, 26 november 2016
- Regeling maatregelen beschermings- en toezichtsgebied vogelgriep Biddinghuizen 2016, Rijksoverheid
- Kaart vervoersbeperkingsgebied Biddinghuizen 10 km, Rijksoverheid, november 2016
- Wijziging van de Regeling maatregelen preventie vogelgriep 26 november 2016
- Regeling tot wijziging van de Regeling maatregelen preventie vogelgriep 2016, 14 november 2016
- Kamerbrief over vogelgriep in dierenpark in Rotterdam en het aanscherpen van landelijke maatregelen, 14 november 2016
- Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 9 november 2016, nr. WJZ/16173311, houdende de vaststelling van een afscherm- en ophokplicht voor gevogelte
- Informeren over H5N8 vogelgriep bij wilde watervogels in Nederland en instellen landelijke ophokplicht voor pluimveebedrijven, Kamerbrief 2016
- Regeling maatregelen preventie vogelgriep 2016, 10 november 2016
- Hygiëneprotocollen bij vogelgriep, NVWA, 2016
- Eindrapport welzijnscommissie Vogelgriep, rapport NVWA, 2016
Meer informatie
- Aanpassing maatregelen bestrijding vogelgriep, Rijksoverheid, 2014
- Melden dierziektes NVWA
- Maatregelen tegen vogelgriep, Rijksoverheid
- Scholen nemen maatregelen vogelgriep, Groen onderwijs.nl, 2014
- Regionale aanpak uitbraak vogelgriep, 2014
Actueel
Recente berichten op Groen Kennisnet
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Laatste wijziging aan dit dossier:
23 mei 2019
Foto: Thinkstock