Bodembiodiversiteit uitgelegd in Groot Bodemcollege

Op 7 juni 2018 gaf Gera van Os, lector Duurzaam Bodembeheer bij Aeres Hogeschool Dronten, het Groot Bodem College met als titel ‘Bodembiodiversiteit, doel of middel?’ Aan de hand van een driedeling, de soil-borne trilogy, ging ze in dit college in op de bodembiodiversiteit. Wat is het? Wat is de functie van het bodemleven? En wat is de waarde van goed bodembeheer? Het college is in delen te bekijken via YouTube.

Bodembiodiversiteit

In het eerste deel: 'Soil-borne Identity' gaat Van Os in op wat bodembiodiversiteit is. In de bodem zitten meer organismen dan je misschien denkt. Qua biomassa is het zo'n 4 tot 6 ton per hectare. En schimmels en bacteriën nemen in aantallen de belangrijkste plaats in. Andere groepen zijn bijvoorbeeld protozoën, springstaarten, aaltjes, regenwormen, bodeminsecten.

Van de micro-organismen, schimmels en bacteriën die in de bodem zitten, weten we eigenlijk nog weinig, zo legt Van Os uit. Zo zijn er zo'n 72.000 schimmelsoorten bekend, maar de schatting is dat dit niet meer dan 1% is van de soorten die er voorkomen. Het probleem is dat je met de meeste technieken maar een beperkt beeld krijgt van wat er in de bodem zit.

De bodembiodiversiteit staat in de landbouwgrond in Nederland wel onder druk. Bodemverdichting door te zware machines vormt een probleem, evenals het afnemende gehalte aan organische stof in de bodem. Ook chemische bestrijdingsmiddelen spelen er een rol in.

Bodemmicrobioom

Het bodemleven vervult belangrijke functies. In het tweede deel 'Soil-borne Supremacy' gaat Van Os in op die functies. Zo is de bodembiodiversiteit van belang als het gaat om het vastleggen van broeikasgassen, waterlevering of de productie van voedsel. Voor de groei van planten zijn er diverse mechanismen die een rol spelen.

Er is veel onderzoek gedaan naar de bodemweerbaarheid tegen ziekten en plagen. Bodemorganismen concurreren met andere organismen om voedsel, prederen ze of produceren antibiotica of andere vluchtige stoffen. Daarnaast beïnvloeden die micro-organismen ook de weerbaarheid van de plant. En de plant zelf heeft ook weer invloed op het bodemleven.

Elke plantensoort heeft zijn eigen groep organismen die rond de wortels leeft: heet bodemmicrobioom. Door uitscheiding van plantenstoffen, de wortelexudaten, wordt de samenstelling van die microbioom beinvloedt. En als je gewassen mengt, verandert dit microbioom.

Duurzame landbouw

De beïnvloeding van de bodembiodiversiteit is lastig, maar een teler kan wel zorgen dat de basisvoorwaarden goed zijn. Je moet zorgen dat er voldoende organische stof aanwezig is. En je moet bodemverdichting zo veel mogelijk voorkomen. Je zou ook strokenteelt of rijenteelt kunnen toepassen.

In het derde deel van het college: 'Soil-borne Legacy' gaat Van Os in op de waarde van de bodembiodiversiteit. Willen we naar een meer duurzame landbouw met minder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen, dan is de bodembiodiversiteit onmisbaar, zo is haar overtuiging.

(Bron foto: Aeres Hogeschool )