Grenzen aan schaalvoordeel bij uitbreiden melkproductie

In het artikel 'Schaalvoordeel niet oneindig. Grenzen in het verbeteren van de arbeidsproductiviteit zijn bereikt' in Veeteelt wordt uitgelegd waarom uitbreiden niet altijd voordelen biedt. De reden daarvoor is dat de zogenaamde niet-toegerekende kosten bij bepaalde productieniveau's zodanig stijgen, dat de kosten per liter niet of nauwelijks dalen.

Niet-toegerekende kosten

Niet-toegerekende kosten zijn volgens het artikel kosten die niet rechtstreeks verbonden zijn aan de productie van melk. Omdat het kosten zijn die voor een belangrijk deel vast liggen, worden ze vaak 'vaste kosten' genoemd. De belangrijkste posten die deel uitmaken van niet-toegerekende kosten zijn betaalde arbeid, loonwerk, onderhoud van gebouwen, machines en installaties, nutsvoorzieningen (gas, water, elektra), eigendomslasten en overige kosten als mestafzet en algemene kosten. Daarnaast vallen kosten voor rente, afschrijving en pacht ook onder de niet-toegerekende kosten.

Arbeidsproductiviteit

Zakelijke dienstverlener Alfa Accountants heeft in zijn jaarlijkse rapportage 'Cijfers die spreken' dit jaar speciaal aandacht besteed aan de niet-toegerekende kosten. Uit de cijfers blijkt dat er inderdaad schaalvoordelen te behalen zijn, maar dat die boven een bepaalde productie afvlakken. Een melkveehouder die 1,3 miljoen kg melk produceert, heeft een kostenvoordeel van twee euro per honderd kg melk op een melkveebedrijf dat 4 ton melk produceert. Maar uit de cifers van Alfa blijkt ook dat een  bedrijf dat 8 ton melk produceert, hetzelfde voordeel behaalt. De reden daarvoor is dat er boven de 8 ton productie zoveel extra moet worden geïnvesteerd in arbeid, dat het voordeel teniet wordt gedaan.

Rationele keuze

Bedrijfskundig adviseur Herald Aalderink van Alfa Accountants wil met de analyse bereiken dat boeren op een rationele manier besluiten of ze kiezen voor schaalvergroting: 'Volg niet de meute door te groeien op de automatische piloot. Als een bedrijf perfect in balans is wat betreft grond, arbeid en gebouwen, dan is het maar de vraag wat je nu werkelijk opschiet met een extra liter melk.'

Bron foto: Thinkstock