Grote transformatie landelijk gebied verwacht
Alterra onderzocht in opdracht van InnovatieNetwerk de aard en omvang van agrarische gebouwen die hun functie verliezen. De resultaten en aanbevelingen zijn terug te vinden in het rapport ‘Vrijkomende agrarische bebouwing in het landelijk gebied’.
‘Laaghangend fruit’
Alterra meldt dat tot nu toe vooral kleinere agrarische erven vrijkwamen, ‘vaak met historische bebouwing, die voor stedelingen aantrekkelijke woonbestemmingen vormden’ - in het rapport aangemerkt als ‘laaghangend fruit’. De onderzoekers verwachten dat in de toekomst vooral erven vrijkomen die minder aantrekkelijk zijn; de gebouwen zijn jonger en hebben doorgaans een grote oppervlakte.
De verwachting is dat tot 2030 tussen de 16.000 en 24.000 agrarische bedrijven in Nederland stoppen. ‘Bij de stoppende boeren komen tot 2030 circa 24 miljoen m2 bedrijfsgebouwen en 8 miljoen m2 gebouwen met een woonfunctie beschikbaar.’
Positieve grondhouding
Gezien ongeveer de helft daarvan naar schatting zal blijven leegstaan, achten de onderzoekers een ‘volgende generatie strategieën en instrumentarium’ noodzakelijk. Dit met het oog op het behoud van de sociaal-economische, ruimtelijke kwaliteiten en de leefbaarheid in het landelijk gebied. Geadviseerd wordt:
- neem ook agrarische bebouwing mee in de gaande leegstanddiscussie
- het is belangrijk dat overheden een posieve grondhouding aan nemen ten opzichte van het initiatief dat zich aandient
- overheden past het te opereren op een actieve, uitnodigende manier en om de mogelijkheden voor vrijkomende agrarische bebouwing goed te verkennen
- het huidige instrumentarium, indien sloop onvermijdelijk is, werkt alleen bij een florerende vastgoedmarkt; zorg voor maatschappelijke meerwaarde (waarborgen ruimtelijke kwaliteit en vitaliteit van het landelijk gebied) wanneer partijen nieuwe verdienmodellen ontwikkelen
- houd in de strategie rekening met regionale verschillen
- naast maatwerk op lokaal niveau zijn (boven)regionale oplossingen nodig
- blijf van elkaar leren: kijk naar andere sectoren waarbinnen leegstand zich reeds heeft gemanifesteerd
Foto: Thinkstock