Ingrijpende gevolgen essentaksterfte

Essentaksterfte, een ziekte die zo'n 10 jaar voor het eerst in Nederland werd aangetroffen, is inmiddels wijdverspreid. Je ziet aantastingen in bossen, laanbeplantingen, hakhoutpercelen en parken. De ziekte wordt veroorzaakt door het vals essenvlieskelkje (Hymenoscyphus fraxineus, met als aseksuele vorm Chalara fraxinea) die vooral begint bij de blad en takaanzet van essen. Vooral jonge scheuten worden aangetast. De schade is nu nog beperkt, zo meldt vakblad VBNL in het artikel 'Opties voor de es'. De schade beperkt zich tot kosten voor het opruimen, maar de impact kan in de toekomst mogelijk veel groter zijn.

Het vakblad schrijft dat in het meest positieve scenario in de toekomst maximaal 10% van de essen behouden blijven, maar de kans is veel groter dat dit percentage nog veel lager zal zijn, mogelijk tussen de 1% en 5%. Dat betekent een enorme landschappelijke aantasting.

Essenhakhout

Essenhakhoutpercelen zijn erg kwetsbaar, juist omdat jonge scheuten als eerste worden aangetast. Beheerders van dergelijke percelen proberen de specifieke natuurwaarden nu te behouden door het essenhakhout niet meer af te zetten. Op lange termijn is mogelijk een overstap nodig naar een hakhoutbeheer met andere boomsoorten zoals zwarte els, esdoorn, wilg, iep of hazelaar.

Essenbossen

Ook in essenbossen zullen de gevolgen groot zijn. Staatsbosbeheer schat dat 85% tot 90% van de essenopstanden zwaar is aangetast. In het artikel wordt beschreven hoe je die bossen moet aanpakken. Om complete kaalslag in monoculturen van essen te voorkomen, wordt bij een eerste dunning niet meer dan 50% van de bomen gekapt, en in een tweede werkgang nog eens 30%. Daarna zou je het perceel in kunnen planten met wilg en populier. Voor een duurzaam loofbos is omvorming naar andere soorten zinvol zoals gewone esdoorn, zwarte els en inlandse eik.

Gezonde essen

Net voor oudejaarsdag 2017 meldde NatureToday dat de essentaksterfte in 2017 verder is geëscaleerd. Van alle 600 meldingen op essentaksterfte.nu is maar liefst 60% aangetast. In de noordelijke provincies zijn relatief de meeste zieke bomen gemeld. Een lichtpuntje is dat er ook gezonde bomen gevonden zijn die mogelijk minder gevoelig zijn voor de ziekte. In in 2017 zijn in totaal 147 gezonde bomen gevonden. Daarvan zijn er al 74 vermeerderd.

(Bron foto: M J Richardson, Geograph.uk.org )