Kaderrichtlijn Water: verlaging stikstofuitspoeling is nodig
De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft als doel de duurzame bescherming van ecosystemen en watervoorraden en schrijft voor aan welke eisen het oppervlakte- en grondwater in 2027 moet voldoen. Hoewel de nutriëntensituatie verbetert, lijkt het er op dat de concentraties van meststoffen en mineralen in 2027 in ruim de helft van de regionale wateren nog te hoog zal zijn, zo meldt vakblad Water Matters. Er is een vermindering van de uit- en afspoeling van stikstof nodig. En landbouw draagt voor een deel bij aan die nutriëntenbelasting, zo is te lezen in het artikel 'Landbouw en de KRW-opgave voor nutriënten in regionale wateren.'
Bronnen
De nutriënten als stikstof en fosfor komen op verschillende manieren in het grond- en oppervlaktewater terecht: uit- en afspoeling uit landbouwgronden en natuurgronden, aanvoer uit bovenstrooms gelegen buurgebieden en andere bronnen. Zo is de bodem in veengebieden door mineralisatie van het veen een belangrijke bron van verontreiniging. En in zeekleigebieden kunnen mineralen uitspoelen bij de afvoer van water door nutriëntrijke sedimentlagen in jonge kleigronden.
Welke bronnen 'landbouwbronnen' zijn is een punt van discussie. Maar duidelijk is dat een deel van de overschrijding wordt veroorzaakt door uit- en afspoeling uit landbouwgronden. Daarom zou je daar moeten zoeken naar mogelijkheden om die uitstoot te verlagen.
Reductie
Landelijk zou je gemiddeld de uitspoeling van stikstof met 10 tot 20% moeten verminderen of fosfaat met zo'n 10 tot 40%. En in delen van het zuidelijk en oostelijk zandgebied zou je de uit- en afspoeling uit landbouwgronden met meer dan 40% en soms meer dan 70% moeten verminderen.
Maatregelen
Onderzoekers hebben in modelstudies voor verschillende mogelijke maatregelen verkend wat het effect is op de uitspoeling van stikstof en fosfaat. Zo kun je kiezen voor gewassen met een lager stikstofoverschot. Late oogst-gewassen kun je bijvoorbeeld vervangen door gewassen die je vroeger oogst in combinatie met een vanggewas. Zo zou je de stikstofbelasting met 5 tot 10 % kunnen verminderen.
Een tweede maatregel is bodemherstel door verhoging van het organische stofgehalte, waardoor stikstof beter vastgehouden wordt. Op deze manier kun je de stikstofbelasting ook omlaag brengen. Verder kun je mestgiften beter timen en vanggewassen optimaal inzetten. En je zou kunnen overstappen op buisdrainage met een regelbaar peil wat ook leidt tot minder stikstofuitspoeling. Met verschillende maatregelen is in de zandgebieden een vermindering van de stikstofuitspoeling naar het grondwater te bereiken die varieert van 5 à 10% tot 15 à 25%.
(Bron foto: Shutterstock)