Kenniscocreatie in landschap

Hoe willen we dat het Europaplein in Renkum er uit gaat zien? Moet het plein groener? Moet er nog parkeerruimte blijven? Willen we speelruimte? Of een waterpartij? De gemeente Renkum moest wennen aan het ontwerpproces dat omwonenden in samenwerking met de Wetenschapswinkel Wageningen in gang had gezet. Bewoners, jong en oud, maakten plannen in schetsateliers.

Kennis genereren

Het zorgde niet alleen voor veel discussie onderling, maar ook voor een sterkere betrokkenheid van bewoners. Het in dit proces gekozen ontwerp, een groen plein, is in samenwerking met de gemeente verder ontwikkeld. Het proces zorgde voor een intensieve kennisontwikkeling bij gemeente, bewoners en ontwerpers, zo is te lezen in het artikel ‘Productieve functies van het landschapsontwerp’ in vakblad Landschap.

Het artikel maakt deelt uit van een serie artikelen over kenniscocreatie. Dat is een proces waarbij wetenschappers met maatschappelijke groeperingen, burgers en bedrijven samenwerken. Tijdens dat proces, waarin wetenschappelijke kennis, professionele kennis en ervaring worden samengebracht, kan nieuwe kennis gegenereerd worden. In vier voorbeelden, waaronder de herinrichting van het Europaplein, beschrijft het vakblad hoe dit proces verloopt. Naast het project in Renkum, gaat het om een project van een burgerinitiatief om een kloosterterrein in Kloosterburen opnieuw in te richten, een project rond Renkumse landgoederen en een project met ‘doe-het-zelfnatuur’ in Zundert.

Keuzes maken

Kenniscocreatie met georganiseerde groepen burgers is niet altijd eenvoudig. De opdrachtgevers zijn geen overheden of bedrijven, maar groepen met een soms expliciet en specifiek belang. Het is daarom lastiger de wetenschappelijke kwaliteit te borgen. Bij de vier projecten die in het vakblad beschreven zijn, staat daarom de vraag centraal hoe het proces werkt. Welk inzicht levert het op? Welk invloed heeft dit uitgeoefend op bestaande kennis-macht verhoudingen? Wie heeft zich de kennis toegeëigend?

De meeste projecten laten een interactieve kennisontwikkeling zien waarbij lokale en praktische kennis, kennis van natuur, landschap of stad en kennis van procesgang in verschillende fasen op elkaar betrokken zijn. Zo heeft het ontwerpproces in Renkum vooral gefunctioneerd als kennisgenerator. Burgers en gemeente kregen beter inzicht in welke functies belangrijk zijn, en dat wensen soms conflicteren. Het zorgde ervoor dat de vele wensen voor het gebied visueel werden samengevat, zodat goede keuzes gemaakt konden worden.

(Bron foto: Thinkstock)