‘Management of change’ in dynamisch landschap

Het landschap, zo meldt de Wetenschapswinkel (zie rapport) is per definitie veranderlijk. Management of change -‘het meebewegen met, of slim benutten van, de aanwezige dynamiek in het landschap om cultuurhistorische waarden te versterken’- is volgens de onderzoekers dan ook een kansrijke benadering.

Oirschot en esdekken

Het onderzoek is verricht op verzoek van Stichting Behoud Erfgoed Oirschot (SBEO). Gekeken is hoe de open en bolle akkercomplexen rond Oirschot te beschermen zijn in het licht van huidig en toekomstig landgebruik. Specifiek zijn er zorgen over de aantasting van de aardkundige waarden van de esdekken in de gemeente en de aantasting van de belevingswaarde van deze cultuurhistorische elementen.

Een esdek, of en ‘es’, wordt door Wikipedia beschreven als een ‘hoog gelegen akker, te vinden op de zandgronden van Noord-, Oost-, Midden- en Zuid-Nederland en Vlaanderen’. In het rapport van de Wetenschapswinkel is te lezen dat de ‘open akkers’ in Oirschot het resultaat zijn van het verspreiden van een mengsel van heide, bosstrooisel en mest over het land. Met deze werkwijze, het potstalsysteem, werd de grond vruchtbaarder gemaakt. ‘Dit systeem heeft geresulteerd in ophoging van het land en het ontstaan van zogenaamde esdekken’.

Hoge waarde

De Wetenschapswinkel heeft de waarden van het landschap in de gemeente Oirschot in kaart gebracht en concludeert dat ‘de open akkercomplexen een hoge cultuurhistorische en archeologische waarde hebben’. Ze stelt ook dat zowel de SBEO als de boomteeltsector in staat zijn om zich in elkaars perspectief te verplaatsen en daarmee een gezamenlijke visie te vormen. Met een aantal ontwerpprincipes in het rapport biedt de Wetenschapswinkel de partijen alvast handvatten. Denk aan het accentueren van de bolling van akkers door daarop bomen te plaatsen.

Foto: Thinkstock