Meer nationale regie voor gebruik van de ruimte

Nederland staat voor grote ruimtelijke uitdagingen. Er is ruimte nodig voor nieuwe woningen, voor de opwekking van hernieuwbare energie, voor nieuwe wegen. Maar de ruimte is beperkt. Ongeveer twee derde van het Nederlandse oppervlakte wordt gebruikt door de landbouw. Daarnaast wordt ruimte ingenomen voor bos en natuur, voor recreatieterreinen, voor wegen en infrastructuur en voor steden en dorpen. Die ruimte wordt intensief benut, maar die benutting staat onder druk, schrijft het planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het rapport 'Grote opgaven in een beperkte ruimte'.

Lastige keuzes

De Nederlandse overheid staat daarom voor lastige keuzes. Waar kunnen windturbines of zonnepanelen een plaats krijgen zonder landschappen al teveel aan te tasten? Waar is die ruimte beschikbaar? En is er voldoende draagvlak onder de bevolking? Hoe kun je het natuurnetwerk versterken? Waar kun je woningen bouwen als antwoord op het woningtekort? Hoe zorg je voor een betere balans tussen landbouw en natuur? Kan een opkoopregeling voor de landbouw bijdragen aan vermindering van de stikstofdepositie o de natuur? En welke ruimte is er nodig voor maatregelen die verband houden met de klimaatverandering, denk aan ruimte voor waterberging of ingrepen om verdroging tegen te gaan?

Nationaal omgevingsbeleid

Het rapport van het PBL brengt de problematiek in beeld en kan dienen als een handreiking voor de overheid of politiek. Het planbureau pleit in het rapport voor een meer overkoepelende aanpak die niet ingaat op de verschillende deelbelangen, maar die zoekt naar een balans tussen gebruikwaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde van de ruimte in Nederland.

De Rijksoverheid zou sterker moeten sturen op urgente problemen zoals het woningtekort en de stikstofproblematiek. De aanpak van het woningtekort zou bijvoorbeeld onderdeel moeten vormen van een bredere verstedelijkingsstrategie. Decentrale overheden - provincies en gemeenten - zouden ruimtelijke afwegingen kunnen maken op regionale schaal, maar het rijk zou ook zelf belangrijke ruimtelijke afwegingen kunnen maken in de vorm van een nationaal integraal omgevingsbeleid.

(Bron foto: Shutterstock)