Dossier
Kastanjebloedingsziekte
De paardenkastanjebomen (alle Aesculus-soorten) in Nederland worden bedreigd door de kastanjeziekte. Bomen krijgen bruine vlekken op de stam en bloeden donker vocht. De aantasting leidt tot baststerfte en bij ernstige aantasting tot sterfte van de boom.
In 2002 kwamen de eerste symptoommeldingen binnen en in 2004 waren veel paardenkastanjebomen in het land aangetast. In 2006 werd de veroorzaker van de ziekte geïdentificeerd als de bacterie Pseudomonas syringae pathovar aesculi.
Onderzoeksinstellingen, gemeenten en andere organisaties hebben hun krachten gebundeld in de werkgroep Aesculaap. De werkgroep onderhoudt contacten met boomexperts, adviseurs van stedelijk groen, onderzoek, beleidsmedewerkers van gemeenten, landschapsbeheerders, medewerkers groen en onderhoud.
Paardekastanje
Tot het geslacht paardenkastanje (Aesculus) behoren ruim 20 soorten. In Nederland komt de witte paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) meer voor dan de rode paardenkastanje (Aesculus carnea). De rode paardenkastanje is een kruising van de witbloeiende Aesculus hippocastanum met de roodbloeiende Aesculus pavia. De rode paardenkastanje kan 20 m. hoog worden. Paardenkastjanjes zijn te vinden in straten, lanen, openbare parken en groenvoorzieningen.
Symptomen
De kastanjeziekte laat een opeenvolging van symptomen zien. Op de stam verschijnen roestbruine vlekken. Deze verspreiden zich snel over de hele stam. Uit de vlekken komt een vloeistof; de boom 'bloedt' als het ware. Het vocht is eerst helder maar verkleurt snel naar donkerbruin en wordt stroperig. Daarna gaat de bast onder de vlekken rotten.
Oorzaak kastanjeziekte
Onderzoekers hebben vastgesteld dat de bacterie Pseudomonas syringae pathovar aesculi de primaire oorzaak is van de bloedingziekte onder paardenkastanjes. Het is de uitkomst van onderzoek waarbij grote bomen kunstmatig zijn geïnfecteerd.
Maatregelen
De belangrijkste maatregel is zieke en gezonde paardenkastanjes zoveel mogelijk met rust te laten. In de praktijk is een warmtebehandeling mogelijk op volwassen bomen. De resultaten worden gevolgd om te zien hoe lang een behandeling de ontwikkeling van de bloedingsziekte kan stopzetten.
Lees meer
Meestal stopt het bloeden na de zomer. De vlekken drogen uit tot ruwe, zwarte korsten. De bast rondom de korsten sterft af; de boom vertoont bastscheuren.
Meer informatie over de kastanjeziekte vind je bij
- Kastanjeziekte in Beeldenbank ziekten, plagen en onkruiden Groen Kennisnet
Lees meer
Dit onderzoek, dat in 2005 is ingezet, is uitgevoerd onder coördinatie van de werkgroep Aesculaap. Toen sprak de werkgroep al de verdenking uit tegen een bacterie uit de groep van de Pseudomonas syringae.
Publicaties
- Inventarisatie van de uitbreiding van de bloedingsziekte in paardenkastanjebomen in Den Haag, Wageningen Plant Research 2016
- Een boekje voor het bloeden : stevige conclusies uit kastanjebloedingsziekte-onderzoek tijdschriftartikel 2009
- Onderzoekprogramma "Behoud de kastanje", Eindrapport 2009
- Bloedingsziekte bij paardenkastanje: onderzoek naar de oorzaak en verspreiding artikel Gewasbescherming 2009
- Vier jaar onderzoek naar de kastanjeziekte, tijdschriftartikel 2009
- Eindrapport onderzoeksprogramma "Behoud de kastanje deel 2" Werkgroep Aesculaap, februari 2008
- Onderzoek 2007 op basis onderzoekprogramma "Behoud de kastanje" deel 1 Werkgroep Aesculaap, juni 2007
- Eindrapport Onderzoeksprogramma "Red de kastanje voor Nederland" Werkgroep Aesculaap, november 2005, Boskoop
Publicaties
- Dossier Kastanjebloedingsziekte Wageningen UR
- Geen eenduidigheid over ziektebeeld kastanjebloedingsziekte : Slow killer zorgt voor extreem uiteenlopende beheerkeuzes, artikel Boomzorg 2014
- Jitze Kopinga: ‘De groenbeheerders zullen nog even moeten wachten voordat ze gezonde paardekastanjes kunnen gaan aanplanten’ : volgens Wageningen UR-onderzoeker is de bomenbranche nog te besluiteloos in zoektocht naar tolerantie, artikel Boomzorg 2014
Lees meer
- Aangetaste bomen individueel volgen door twee maal per jaar te beoordelen op aantasting en vitaliteit.
- Zieke kastanjes niet direct rooien. Verricht zo min mogelijk werkzaamheden aan aangetaste bomen.
- Bij vergroot risico op schade voor omgeving of bij sterk toenemende aantasting overgaan tot verwijderen van deze bomen. Onstmet het gereedschap na afloop van het werk.
- Besmet materiaal (incl. takhout en snippers) uitsluitend afgedekt afvoeren naar depot of direct naar verwerker (vuilverbranding of biogascentrale). Versnipperd aangetast materiaal kan worden gecomposteerd, mits de composteercondities goed worden gecontroleerd (o.a. minimale temperatuur van 60°C in de gehele hoop!).
- Wanneer het hout van de paardenkastanje wordt gebruikt als (open) haardhout dient het afgedekt te worden vervoerd en opgeslagen omdat het anders kan leiden tot verspreiding van de ziekte.
- Nieuwe aanplant kan heel snel ziek worden. Wees terughoudend bij het op grote schaal aanplanten van paardenkastanjes in de buurt van zieke bomen, in verband met een verhoogd risico op aantasting. Verplanten van paardenkastanjes - ziek of gezond - wordt ontraden
Meer informatie
- Warmtedeken van oud-Wur-onderzoeker Van Lammeren tegen KBZ toont hoopvolle resultaten, Boomzorg, 2017
- Eigenaar van Allicin Tree Care kan het woord knoflook niet meer horen , artikel Boomzorg, 2018
- Boombeheerders staan machteloos tegenover kastanjebloedingsziekte : aanpak mist landelijke coördinatie, artikel Boomzorg, nummer 4, 2016
- Warmtebehandeling kastanjebloedingsziekte: hoe werkt het?, Wageningen UR, 2015
- Nieuwe methode om bloedingsziekte te bestrijden wordt voorzichtig opgepikt : een warmtedeken rondom de stam zorgt dat ziekteverwekkers van kastanjebloedingsziekte worden gedood, artikel Boomzorg, nummer 7, 2015
- Een jasje voor het bloeden, Resource 2015
- Is kastanjebloedingsziekte te genezen? artikel Tuin en Landschap 2014
- Zes behandelingen tegen kastanjebloedingsziekte, Groenjournalist juni 2015
- Doekje voor het bloeden : warmtedeken rond infectiehaard doodt Pseudomonas syringae pv. Aesculi-bacterie tijdschriftartikel 2014
Recente publicaties
- Eigenaar van Allicin Tree Care kan het woord knoflook niet meer horen , artikel Boomzorg, 2018
- Inventarisatie van de uitbreiding van de bloedingsziekte in paardenkastanjebomen in Den Haag, Wageningen Plant Research 2016
- Is kastanjebloedingsziekte te genezen? artikel Tuin en Landschap 2014
- Boombeheerders staan machteloos tegenover kastanjebloedingsziekte : aanpak mist landelijke coördinatie, artikel Boomzorg, nummer 4, 2016
- Warmtebehandeling kastanjebloedingsziekte: hoe werkt het?, Wageningen UR, 2015
- Nieuwe methode om bloedingsziekte te bestrijden wordt voorzichtig opgepikt : een warmtedeken rondom de stam zorgt dat ziekteverwekkers van kastanjebloedingsziekte worden gedood, artikel Boomzorg, nummer 7, 2015
- Een jasje voor het bloeden, Resource 2015
- Doekje voor het bloeden : warmtedeken rond infectiehaard doodt Pseudomonas syringae pv. Aesculi-bacterie tijdschriftartikel 2014
Actueel
Recente berichten van Groen Kennisnet
Video's
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Zieke bomen behandeling Zwolle RTV Oost augustus 2017
- Hoop voor 'bloedende' kastanjes - RTL NIEUWS 2015
- 24 januari 2017: Kastanjebloedingsziekte aangepakt RTV Zaanstreek
- Kastanjeziekte overal in stad, RTV OOG 2011
Laatste wijziging aan dit dossier:
9 juni 2020
Bron introfoto: WUR PPO